Làng Tả Phan, xã Duy Ninh (Quảng Ninh) có 326 hộ với hơn 1.300 nhân khẩu. Những năm qua, quy chế dân chủ ở cơ sở nơi đây thực hiện tốt, phát huy được sức mạnh của toàn dân. Cán bộ, đảng viên, nhân dân thôn Tả Phan đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, chăm lo phát triển kinh tế và xây dựng đời sống văn hóa; làng xóm ngày một đổi thay, phát triển.
Qua tìm hiểu, được biết, vào khoảng năm 1.487 các Ngài thủy tổ họ Phan, họ Lê và sau đó là họ Trần là những người đầu tiên đến mãnh đất này khai canh, khai khẩn, lập làng. Từ đó đến nay đã trên 500 năm, trãi qua biết bao thời kỳ lịch sử và biến cố thăng trầm, nhưng làng Tả Phan vẫn bám trụ, cùng nhau xây dựng làng. Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, dưới sự lãnh đạo của Đảng, người dân Tả Phan rào làng chiến đấu, đào trên 4.000m giao thông hào, trên 50 hầm bí mật và hầm chiến đấu. Có một đại đội dân quân 100 người, một tiểu đội cứu thương và trên 30 du kích trực chiến; mỗi hộ dân thường xuyên chuẩn bị lương thực đủ 10 ngày để đề phòng giặc Pháp càn quét dài ngày. Từ năm 1947 đến 1954, nhân dân thôn Tả Phan đã đánh thắng trên 10 trận càn của giặc Pháp. Trong những năm chống Mỹ, bom đạn Mỹ đã đốt cháy, tàn phá 280 nhà dân, bình quân mỗi người dân Tả Phan phải “đội trên đầu” hơn một tấn bom đạn Mỹ.
Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, có đến 304 người dân thôn Tả Phan bị giặc giết hại, 25 người con hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và 54 thương, bệnh binh. Chính ngọn lửa cách mạng, truyền thống yêu nước là động lực mạnh mẽ để mỗi người dân, mỗi hộ dân thôn Tả Phan đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ gia đình, đoàn kết xây dựng cuộc sống mới ở khu dân cư; chung sức xây dựng nông thôn mới.
Còn nhớ, vụ hè thu năm 2005, hạn hán khô đồng, 67 ha lúa trên cánh đồng Tả Phan chỉ chờ chịu cháy; ấy vậy mà cấp ủy Đảng, chính quyền thôn cùng HTX dịch vụ nông nghiệp họp bàn với dân hiến kế làm sao có nước. Sáng kiến khoan giếng giữa đồng để cứu lúa đã được triển khai. Mỗi cái giếng khoan sâu khoảng từ 9m đến 12 m là có nước ngọt tràn đầy. Thế là 67 ha lúa được cứu sống, cuối vụ cho năng suất bình quân 45 tạ/ha. Trong sản xuất nông nghiệp, bà con nông dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đưa các bộ giống có năng suất, chất lượng vào sản xuất và áp dụng các tiến bộ kỹ thuật nên hiệu quả kinh tế cao. Năng suất lúa 2 vụ của năm 2010 bình quân đạt 48 tạ/ha, năm 2011 đạt 54 tạ/ha và đến năm 2012 năng suất bình quân lên đến 58,7 tạ/ha. Ngoài sản xuất lúa, mấy năm qua, thôn Tả Phan đã có các hộ như gia đình anh Trần Văn Doãn, bác Lê Văn Dinh, bác Lê Văn Tấn đã mạnh dạn đấu thầu 11 ha hồ, ao ở vùng đồng Bệ phát triển mô hình trang trại tổng hợp, nuôi lợn, gà, vịt, ngan và cá- lúa cho thu nhập cao. Ba năm lại đây anh Trần Quốc Tuấn mua 5 máy cày và 2 máy gặt đập liên hợp, mỗi mùa vụ tạo việc làm thường xuyên cho 20 lao động… Hiện nay, thôn Tả Phan không còn hộ đói, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 19% năm 2010 xuống còn 15% năm 2012.
Đời sống người dân ngày càng ổn định, nhân dân càng nhận thức cao về việc chăm lo, nuôi dạy con cái, sinh đẻ có kế hoạch. Nếu như năm 2010, thôn Tả Phan có một trường hợp sinh con thứ 3 thì đến hai năm 2011 và 2012 thôn không còn trường hợp nào sinh con thứ 3. Con em đến trường đến lớp đầy đủ, không còn tình trạng học sinh bỏ học. Hoạt động của chi hội khuyến học thôn cùng với 5 dòng họ khuyến học, dòng họ hiếu học thực sự là động lực tác động, động viên con em đi học chuyên cần, chăm lo rèn luyện, tu dưỡng đạo đức và phấn đấu học giỏi.
Trong quá trình xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, 3 năm qua, thôn Tả Phan đã làm được một việc mà các thôn trong xã chưa thôn nào làm được; đó là, mỗi khi trong thôn có người qua đời, gia đình người quá cố không còn chuyện tổ chức ăn uống phiền hà như trước đây; thôn tổ chức Ban lễ tang và một đội âm công để đưa tiễn người quá cố về nơi yên nghỉ, gia đình chỉ chi phí 1,5 triệu đồng. Cùng với việc thực hiện tang lễ, cưới hỏi theo nếp sống mới, hương ước của làng cũng quy định nhiều điều khoản mà mọi người dân, mọi gia đình đều đồng thuận, tự giác thực hiện như các khoản đóng góp xây dựng làng, quỹ vì người nghèo, quỹ từ thiện, quỹ khuyến học, thu gom rác thải… Mấy năm trở lại đây, vào buổi tối hàng ngày, trong các xóm, các cụm dân cư, bà con quây quần hát ca. Các đội văn nghệ của các xóm, của Hội người cao tuổi, chi hội phụ nữ, đoàn thanh niên, học sinh thường xuyên tập luyện múa, hát, hoạt cảnh dân ca, thu hút nhiều người tham gia, cổ vũ, tạo cho không khí làng xóm vui tươi, lành mạnh.
Điều đáng ghi nhận là từ những năm 60 của thập kỷ trước, làng Tả Phan đã có phong trào tập luyện bóng chuyền. Phải nói rằng, chơi bóng chuyền là “món ăn tinh thần” không thể thiếu được của người dân nơi đây. Cho đến nay, vào các buổi chiều hàng ngày, tại 2 sân bóng chuyền nam, bóng chuyền nữ, mọi người đến tập luyện. Cùng với đó, trên 8 năm nay, câu lạc bộ cầu lông gồm 16 thành viên do hai bác Lê Tiến Dũng và Lê Văn Nghệ thành lập luôn duy trì hoạt động. Vào các buổi sáng, các cụ người cao tuổi, chị em phụ nữ, các CCB đi bộ và thể dục dưỡng sinh đã trở thành phong trào và ngày càng thu hút nhiều người tham gia. Hàng năm, vào dịp lễ Quốc khánh 2/9 và Tết Nguyên đán, làng tổ chức liên hoan văn nghệ, thi đấu bóng chuyền, cầu lông, kéo co, đua thuyền giữa 3 xóm, giữa các tổ chức đoàn thể, tạo nên một truyền thống văn hóa ở một làng quê.
Trên 500 năm thành lập làng, thế hệ con cháu làng Tả Phan hiện nay luôn thiện tâm, trọn đạo hiếu với bao lớp người đi trước, giữ vững ý thức xây dựng gia đình và xây dựng làng, xã. Nếp sống văn hóa, tình làng nghĩa xóm, ý thức cộng đồng dân cư nơi mãnh đất này đã có trong máu thịt của người dân. So với thế hệ các bậc tiền nhân, làng Tả Phan hôm nay cư dân trù mật, làng xóm sum vầy, các cụm dân cư được sắp xếp ở theo ô bàn cờ trông thật đẹp mắt và ngày càng có nhiều nhà cao tầng được xây mới, khang trang. 100% hộ dân sử dụng điện, 100% hộ dân có phương tiện nghe, nhìn, 100% hộ dân dùng nước sạch, 85% đường làng, ngõ xóm được bê tông sạch, đẹp… Hai năm qua, phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” được cán bộ, nhân dân thôn Tả Phan đón nhận tích cực, người dân nhận thức được lợi ích của xây dựng nông thôn mới. Năm 2012, nhân dân các xóm tự nguyện hiến 2.600 m2 đất 64 và 1.200 m2 đất đấu thầu, 500 m2 đất thổ cư, trên 340 cây các loại, trên 1.000 công lao động để mở 3 tuyến đường giữa 3 xóm dài 1.300 m, rộng từ 6 m đến 7 m. Mặt khác, chính quyền thôn kết hợp chi đoàn thanh niên đầu tư lắp 21 bóng đèn đường, đêm đêm thắp sáng đường làng, ngõ xóm.
Ở xã Duy Ninh, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã làm thay đổi diện mạo và góp phần phát triển kinh tế, nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của người dân các thôn; trong đó, thôn Tả Phan thực sự là điểm sáng, được UBND huyện Quảng Ninh công nhận thôn văn hóa giai đoạn 2010- 2012.
Theo Trang TTĐT huyện Quảng Ninh